Pracownicze Plany Kapitałowe funkcjonują w Polsce od ponad 3 lat. W programie uczestniczy dziś 3 mln 300 tys. osób. Liczba ta stale rośnie, ale wciąż nie brakuje sceptyków. Zapytaliśmy tych, którzy odkładają w ten sposób na emeryturę w PKO TFI o ich refleksje. Sprawdź, co myślą i dlaczego niektórzy zmienili swoją decyzję ws. PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe to dobrowolny system oszczędzania na emeryturę. Jest częścią tzw. III filaru emerytalnego.
Program był w Polsce uruchamiany etapami. Wystartował w 2019 r. i wówczas włączono do niego przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 osób. Następnie obejmował coraz mniejsze firmy oraz w ostatnim etapie pracodawców, którzy są jednostkami sektora finansów publicznych (JSFP). Dziś już praktycznie każdy pracownik w Polsce w wieku od 18 do 55 lat jest automatycznie zapisywany do PPK przez pracodawcę.
Opinie o PPK
W początkowym okresie wdrożenia program wywoływał wiele emocji. W tym czasie, wśród uprawnionych do udziału w PPK pracowników, można było zaobserwować różne (czasem skrajne) opinie. Z jednej strony pojawiały się obawy, w jakim kierunku będzie się rozwijać program. Z drugiej strony wielu pracowników, po wnikliwej analizie argumentów za i przeciw, chętnie przystąpiło do tego programu, wybierając go jako jedną z wielu form długoterminowego oszczędzania na przyszły okres emerytalny. Jak podkreślają, podstawą tej decyzji była bowiem, oprócz prywatności i dziedziczenia gromadzonych środków, także dobrowolność, a ściślej możliwość rezygnacji z udziału w programie dosłownie w każdej chwili.
Obserwujemy także, że dzięki prowadzonym działaniom edukacyjnym, stale rośnie liczba uczestników PPK, którzy świadomie podejmują decyzję o przystąpieniu do niego.
- Moje obawy dotyczyły tego – czy te środki nie zostaną potraktowane przez państwo, w podobny sposób jak OFE. Podczas spotkania z instytucją finansową wskazano mi różnicę między OFE i PPK. I wiem teraz, że środki w PPK są moją prywatną własnością i w każdym momencie mogę z nich skorzystać – tłumaczy Marzena, dyrektorka w firmie energetycznej.
Co ważne, środki gromadzone na indywidualnym rachunku PPK zgodnie z zapisami ustawy są prywatną własnością uczestnika PPK. Może on skorzystać ze zgromadzonych pieniędzy w dowolnym momencie wystrczy, że złozy w instytucji finansowej prowadzącej PPK dyspozycję zwrotu środków. Dostęp do zgromadzonych pieniędzy jest niewątpliwą zaletą tego programu.
- Na dzisiaj mam pewność, że mam dodatkowe środki, które mogę w każdej chwili sprawdzić. Dobrze się czuję z tym, że nie przejadam wszystkich pieniędzy, jest to moja dodatkowa skarbonka, do której w razie potrzeby mam dostęp - wskazuje Aneta, specjalistka w branży spożywczej.
Jak to działa?
PPK jest tworzone wspólnie przez pracownika, pracodawcę oraz państwo. Na indywidualne konto uczestnika trafiają zawsze 3 rodzaje wpłat:
- wpłaty podstawowe – dokonywane co miesiąc przez uczestnika PPK i jego pracodawcę. Jest to 3,5 proc. wynagrodzenia pracownika – 2 proc. wpłaca sam uczestnik, a 1,5 proc. zatrudniająca go firma;
- wpłata powitalna – jednorazowe zasilenie w wysokości 250 zł, pochodzące ze Skarbu Państwa. Otrzymuje je każdy uczestnik PPK, który bierze udział w programie przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe i odprowadza wpłaty na PPK;
- dopłaty roczne – czyli 240 zł dla każdego uczestnika PPK, który zgromadzi na swoim rachunku środki równe co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od 6-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Dopłaty roczne wypłacane są przez Skarb Państwa (z Funduszu Pracy).
Uczestnik PPK, jak i zatrudniająca go firma, mogą w każdym momencie, zdecydować się na wpłaty dodatkowe, które podwyższają wartość gromadzonych środków. Pracownik może odłożyć w ten sposób na emeryturę co miesiąc – oprócz wpłaty podstawowej – maksymalnie 2 proc. wynagrodzenia, a pracodawca może przekazać na te cel 2,5 proc. pensji pracownika. Oznacza to, że suma wpłaty dodatkowej to najwyżej 4,5 proc. miesięcznego wynagrodzenia.
Dla niektórych uczestników niezwykle ważne jest to, że nie muszą się tym programem w ogóle zajmować – wpłaty realizowane są automatycznie i nie trzeba o nich pamiętać.
- Pierwsze moje skojarzenie z programem PPK to oszczędności i emerytura. Co ważne, nie muszę poświęcać na to wiele czasu – po prostu z pomocą mojego pracodawcy program działa w tle. Istotne jest to, że do każdej odkładanej przeze mnie złotówki dokłada się mój pracodawca. Dodatkowo, otrzymałam również dopłaty ze strony Skarbu Państwa, czyli wpłatę powitalną 250 zł i w każdym roku wpłatę roczną w wysokości 240 zł. – mówi Katarzyna, pracowniczka naukowa w jednej z wyższych uczelni na Podkarpaciu.
Coraz więcej chętnych
PPK jest powszechnym systemem oszczędzania. Oznacza to, że każdy zatrudniony trafia do niego automatycznie. Może jednak dobrowolnie zrezygnować z tego sposobu oszczędzania na emeryturę. Z wypowiedzi niektórych osób, które zrezygnowały z udziału w programie, wynika, że po czasie żałowały swojej decyzji i utraconych korzyści.
- Jestem zaskoczona pozytywnie bo widzę na rachunku, że mam więcej pieniędzy w programie, niż sama wpłaciłam, i dlatego podjęłam decyzję o powrocie do oszczędzania w PPK. Dzisiaj żałuję, że po roku wypisałam się z programu bo miałabym już więcej odłożone na przyszłość – tłumaczy Magdalena, sekretarka w szkole.
Uczestnicy PPK pracują dziś w około 311 tys. firm. W przedsiębiorstwach, które jako pierwsze przystąpiły do programu, liczba uczestników zbliża się już do 70 proc. zatrudnionych. W mniejszych firmach w sektorze prywatnym jest to już blisko 50 proc. – podaje w majowym biuletynie Pracowniczych Planów Kapitałowych PFR. W sumie w skali kraju tzw. partycypacja w programie wynosi już 43,7 proc.
Wraz ze wzrostem liczby uczestników, rośnie także wartość aktywów netto i wynosi ona aktualnie 14,87 mld złotych. Uczestnicy PPK otrzymali dotychczas 1,064 mld dopłat rocznych oraz 608 mln wpłat powitalnych - podaje PFR.
Każdy pracownik oszczędzający w PPK ma stały dostęp do swojego prywatnego rejestru, w którym na co dzień może obserwować, ile pieniędzy znajduje się już na jego rachunku PPK.
- Dużym udogodnieniem dla mnie jest możliwość sprawdzenia stanu konta w kilku miejscach np. logując się na stronie mojeppk.pl. lub w IKO i iPKO. W przypadku PKO TFI pomocne są również oddziały PKO BP, w których szybko i sprawnie mogłam zrealizować moje niektóre dyspozycje. Jestem uczestnikiem PPK od początku powstania programu, nie planuję rezygnacji i nadal zamierzam w pełni korzystać z przywilejów – dodaje Katarzyna, pracownik naukowy.
PPK benefitem pracowniczym
Firmy prześcigają się w przyciąganiu do siebie jak najlepszych pracowników. Dziś, poza atrakcyjnym wynagrodzeniem, liczą się również benefity. Wiele w tej kwestii zmieniła pandemia. Prywatna opieka medyczna oraz programy prozdrowotne stały się niemal powszechnie oferowanym dodatkiem do pensji, szczególnie w dużych przedsiębiorstwach. W firmach z sektora MŚP pracownicy domagają się z kolei elastycznego podejścia do czasu i miejsca pracy. Powszechnie, rośnie również świadomość, że odkładanie na emeryturę jest koniecznością. Program PPK staje się więc ważnym benefitem, który może przyciągać do firmy specjalistów wyróżniających się na rynku pracy.
Wbrew obawom sceptyków nie odbywa się to kosztem np. podwyżek pensji.
- U mojego pracodawcy są to dwa odrębne tematy i nie zależą od siebie nawzajem. Bycie uczestnikiem PPK nie wyklucza podwyżek i w drugą stronę, rezygnacja z PPK nie oznacza podwyżki – mówi Ivan, kierownik działu produkcji w branży meblarskiej.
Program PPK, jak wiele tego typu rozwiązań, spotyka się z różnymi ocenami, które zmieniają się jednak pod wpływem zdobywanych przez uczestników PPK doświadczeń - w wielu przypadkach pozytywnych. Zwracają oni uwagę na kilka ważnych argumentów. Najczęściej pracownicy podkreślają, że mają możliwość natychmiastowej rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK oraz, że w każdej chwili mogą dokonać zwrotu środków (należy jednak pamiętać, że wiąże się to z określonymi potrąceniami oraz przesunięciami zgromadzonych środków). Wpłaty są niewielkie i nie stanowią dużego obciążenia, a dodatkowo są uzupełniane i przez pracodawcę, i przez państwo. Liczy się również to, że pieniądze zgromadzone w PPK są własnością pracownika i podlegają dziedziczeniu.
Obiecujące dla tej formy oszczędzania są stale rosnąca liczba uczestników oraz coraz większa wartość środków gromadzonych na ich prywatnych kontach.
Skorzystaj z kalkulatora i sprawdź, ile możesz zgromadzić oszczędności na swoim rachunku PPK
Edukacja i informacja
W najbliższym czasie będziemy prezentować w naszych publikacjach opinie pracowników, które stanowią dla nas cenną wskazówkę w procesie zarządzania PPK i są bardzo pomocne w działaniach informacyjnych oraz edukacyjnych, kierowanych do pracowników i pracodawców.
Nasze ankiety wśród pracowników będziemy powtarzać cyklicznie i dziękujemy wszystkim osobom, które już podzieliły się i podzielą z nami swoimi opiniami.